Sophie Germain: revolutionaire wiskundige

volgens alle bronnen was Sophie Germain een enigszins teruggetrokken kind.Ze was de tweede van drie dochters van een Parijse zijdehandelaar,Ambroise-François Germain. De ene zuster trouwde met een overheidsfunctionaris en de andere met een arts. Sophie trouwde nooit, woonde haar hele leven thuis en vervolgde haar wiskundestudie met wat haar recente biografen “grenzeloze passie en toewijding” noemen.”*

haar eerste biograaf, een Italiaanse wiskundige genaamd Libri, is de bron van twee verhalen over Germain die lijken te framenher persoonlijkheid. Als 13-jarige trok ze zich terug in de bibliotheek van haar vader, terwijl er in haar huishouden gesproken werd over de revolutie.Daar las ze over Archimedes, die zo verdiept was in zijn wiskundegebruik, dat hij een Romeinse indringer van Syracuse negeerde, die hem daar neersloeg. Misschien heeft ze in Archimedes’ wiskunde “een omgeving gezien waar ook zij onaangetast kon leven door de verwarring van de sociale realiteit.”**Ze studeerde wiskunde op haar eigen, en Libri vertelt dat haar ouders waren zo tegen haar gedrag dat ze nam om te studeren ‘ s nachts. Ze reageerden door haar vuur onverlicht te laten en haar kaarsen mee te nemen. Sophie studeerde toch, wikkelde in dekens, door het licht van gesmokkelde kaarsen.

bij de oprichting in 1795 van de Ecole Polytechnique, waaraan vrouwen niet konden deelnemen, raakte Germain bevriend met studenten en verkreeg zij hun lezingennota ‘ s. Ze diende een memoires in bij de mathematicianJ. L. Lagrange onder de naam van een mannelijke student. Lagrange zag Talin het werk, zocht de auteur op en werd overgehaald om te ontdekken dat het was geschreven door een vrouw. Ze bleef studeren en correspondeerde met vooraanstaande wiskundigen van die tijd. Haar wiskundige werk verschoof van de getaltheorie naar meer toegepaste Mathematica. De gelegenheid was de demonstratie door een bezoeker toParis, ene E. F. F. Chladni, van merkwaardige patronen geproduceerd op kleine glazen platen bedekt met zand en gespeeld, alsof de platen violen waren, met behulp van een boog. Het zand bewoog tot het reachedde knooppunten, en de array van patronen als gevolg van het “spelen”van verschillende noten veroorzaakte grote opwinding onder de Parijsepolymaten. Het was de eerste “wetenschappelijke visualisatie” van tweedimensionaleharmonische beweging. Napoleon autoriseerde een buitengewone prijs voor de beste wiskundige uitleg van het fenomeen, en er werd een wedstrijdaankondiging uitgegeven.

Sophie Germain ‘ s vermelding was de enige. Hoewel het wiskundevlakken bevatte en werd afgewezen, was haar benadering correct. Alle andere mogelijke deelnemers aan de wedstrijd waren gevangenen van het regelparadigma, overweging van de onderliggende moleculaire structuurgetheroriseerd voor materialen. De wiskundige methodologieën die passen bij de moleculaire visie konden het probleem niet aan. Maar Germain was niet zo bezwaard. Verschillende wiskundigen hielpen haar om een nieuwe aanvraag in te dienen en ze won de prijs bij haar derde poging,in 1816. De zeer publieke prijswinnaar trok haar enige aandacht. Maar haar geslacht nam haar ” altijd aan de buitenkant, als een buitenlander, op een afstand van de professionele wetenschappelijke cultuur.”‡

misschien was alleen een eenzame genie als Germain opgericht om te gedijen in zo ‘ n isolement, waardoor haar werk van pure intellect als een baken werd overgelaten aan latere generaties vrouwen die wiskundenvoor de vreugde ervan.* Louis L. Bucciarelli and Nancy Dworsky, 1980: Sophie Germain: An Essay in the History of the Theory of Elasticity (Dordrecht: D. Reidel), p. 10.

* * Ibid. (Maar in feite trok ze de verkeerde conclusie. Archimedes stierf niet voor zijn verstrooidheid, maar was een doelwit van de Romeinse soldaten, juist omdat hij het “brein” was geweest achter de syracusaanse verdediging, het leiden van de bouw van katapulten en zelfs het ontwikkelen van een spiegelsysteem om de Romeinse schepen te verlichten en hun zeilen in brand te steken.)

‡ibid., blz. 30.