Dome of the Rock: Religious Significance, History, and Architecture

ukończona w 691 r.n. e. Kopuła na skale jest najstarszą zachowaną islamską budowlą na świecie.

red. Mateusz A. McIntosh
dziennikarz i historyk
redaktor naczelny

wstęp

kopuła skały (Arabski: مسجد خبة الصطرة, translit.: Masjid Qubbat As-Sakhrah, hebr.: Kipat Hasela) – Islamska świątynia i główny punkt orientacyjny w Jerozolimie. Został ukończony w 691 r. p. n. e., co czyni go najstarszym zachowanym islamskim budynkiem na świecie.

Kopuła na skale ma uderzającą obecność w Świętym Mieście Jerozolimie. Znajduje się na Wzgórzu Świątynnym, miejsce jest święte dla Żydów, chrześcijan i muzułmanów. W ten sposób Kopuła na skale stanowi wizualne przypomnienie i namacalny symbol nie tylko podstawowej jedności między religiami Abrahamowymi, ale także ich niezgody i rywalizacji.

znaczenie religijne

Kopuła na skale, będąca jednym z kompleksów budynków na Wzgórzu Świątynnym, (drugim jest meczet Al-Aksa) jest jednym z najświętszych miejsc w judaizmie, islamie i chrześcijaństwie. Jego znaczenie wynika z wierzeń religijnych dotyczących skały w jej sercu.

skała jest szczytem góry Moriah, która zawsze była uważana za świętą. W starożytnej tradycji semickiej Naga skała na szczycie była uważana za usta węża Tahum i skrzyżowanie świata podziemnego i górnego. Nazywany jest również kamieniem węgielnym. Według mędrców Talmudu to właśnie z tej skały powstał świat, sam będąc pierwszą częścią ziemi, która powstała. Według słów Zohara: „świat nie został stworzony, dopóki Bóg nie wziął kamienia zwanego nawet haszetyją i nie wrzucił go w głębiny, gdzie był mocowany od góry do dołu, a z niego świat się rozszerzył. Jest to centralny punkt świata i na tym miejscu stał Święty Świętych.”

według Talmudu, było blisko tego, że Bóg zgromadził ziemię, która została uformowana w Adama. To na tej skale Adam – a później Kain, Abel i Noe-składali Bogu ofiary. Źródła żydowskie identyfikują tę skałę jako miejsce wspomniane w Biblii, gdzie Abraham wypełnił Bożą próbę, aby sprawdzić, czy byłby gotów poświęcić swojego syna Izaaka. Muzułmanie wierzą, że to był Ismail, że Bóg powiedział Abrahamowi poświęcić.

Kiedy, zgodnie z Biblią, król Dawid zakupił klepisko należące do Arauna Jebuzejczyka, uważa się, że to właśnie na tej skale złożył ofiarę wspomnianą w wersecie i gdzie doświadczył objawieniowej wizji aniołów wstępujących po złotej drabinie w niebo. Chciał tam zbudować stałą świątynię, ale ponieważ jego ręce były „zakrwawione”, zabroniono mu tego robić samemu. Zadanie to zostało powierzone jego synowi Salomonowi, który dokończył budowę świątyni ok. B.C.E.It tradycyjnie uważa się, że nad skałą znajdowała się Świątynia Świętych.

to miejsce jest ważne dla chrześcijan, ponieważ oprócz tego, że jest świątynią, jest to również miejsce, w którym Jezus przyszedł jako młody chłopiec, a później w swoim życiu modlił się i nauczał. Uważa się, że w czasach Cesarstwa Bizantyjskiego, w miejscu, w którym później zbudowano kopułę, matka cesarza Konstantyna i zbudowała mały kościół, nazywając go kościołem św. Cyrusa i św. Cyrusa. Jan, później powiększył i nazwał Kościół Świętej Mądrości.

powodem, dla którego muzułmanie czczą to miejsce, jest to, że zgodnie z Islamską tradycją skała jest miejscem, z którego Mahomet wstąpił do nieba w towarzystwie anioła Gabriela. Koran (Sura 17) mówi, że Mahomet został przeniesiony nocą „ze świętej świątyni do świątyni, która jest najbardziej odległa, której obszar pobłogosławiliśmy, abyśmy mogli pokazać mu Nasze znaki… „uważa się, że dwie świątynie to Ka’ ba w Mekce i żydowska Świątynia w Jerozolimie. Nocna podróż Mahometa odbywała się w towarzystwie Archanioła Gabriela i jechali na skrzydlatym rumaku zwanym El Burak. Zatrzymali się na krótko na górze Synaj i Betlejem, zanim wyruszyli na górę świątynną w Jerozolimie. Tam spotkali Abrahama, Mojżesza, Jezusa i innych proroków. Muhammad poprowadził ich w modlitwie przed wejściem na szczyt skały. Pojawiła się drabina złotego światła, po której Mahomet wstąpił przez siedem niebios do obecności Boga, który dał mu instrukcje dotyczące modlitwy za niego i jego zwolenników. Po spotkaniu Muhammad został odesłany z powrotem do Mekki.

lokalizacja, Budowa i wymiary

Kopuła skały znajduje się w wizualnym centrum starożytnej platformy stworzonej przez człowieka znanej Żydom jako Wzgórze Świątynne lub muzułmanom jako Haram al-Sharif („szlachetne Sanktuarium”). Platforma, znacznie powiększona pod rządami Heroda Wielkiego, była dawnym miejscem drugiej żydowskiej świątyni, która została zniszczona podczas Rzymskiego oblężenia Jerozolimy w 70 R. p. n. e.w 637 r. p. n. e. Jerozolima została zdobyta przez Armię kalifatu Raszidun podczas Islamskiej inwazji na Cesarstwo Bizantyjskie. Po podpisaniu traktatu pokojowego kalif Umar poprosił Patriacha, aby zaprowadził go na miejsce starej świątyni żydowskiej. Umar był zszokowany znalezieniem miejsca pokrytego śmieciami, ponieważ Rzymianie zapoczątkowali zwyczaj używania go jako sterty gnoju. Umar uklęknął natychmiast i zaczął oczyszczać teren rękami. Kiedy muzułmanie zobaczyli, co robi, poszli za jego przykładem i wkrótce cały obszar około 35 akrów został oczyszczony. Zlecił budowę drewnianego meczetu na południowym krańcu tego miejsca, dokładnie tam, gdzie stoi dzisiejszy Meczet Al-Aksa. Umar został następnie poprowadzony na miejsce kamienia węgielnego przez rabina Ka ’ ab al-Ahbara, który przeszedł na Islam.

Kopuła skały została wzniesiona w latach 685-691 p. n. e. Umajjad Kalif Abd al-Malik ibn Marwan, który zainicjował budowę kopuły, miał nadzieję, że będzie ona” domem dla muzułmanów od zimna i ciepła ” i zamierzał służyć jako sanktuarium dla pielgrzymów, a nie jako meczet do publicznego kultu. Dwaj inżynierowie Yazid ibn Salam z Jerozolimy i Raja ’ ibn Hayweh z Baysan otrzymali rozkaz hojnego wydatkowania na budowę. W swojej książce „Geografia” al-Maqdisi podał, że do budowy kopuły wykorzystano siedmiokrotne dochody Egiptu. Podczas rozmowy z wujem na temat tego, dlaczego Kalif spędził hojnie na budowie meczetów w Jerozolimie i Damaszku, al-Maqdisi pisze:

o mój mały synu, ty nie masz rozumu. Zaprawdę, on miał rację i został zachęcony do godnego dzieła! Widział bowiem Syrię jako kraj, który od dawna był okupowany przez chrześcijan, i zauważył, że wciąż należą do nich piękne kościoły, tak czarująco piękne i tak słynące ze swojej świetności, jak Kościół Grobu Świętego oraz kościoły w Lyddzie i Edessie. Więc starał się zbudować dla muzułmanów meczet, który powinien być wyjątkowy i cud dla świata. W podobny sposób nie jest oczywiste, że Kalif Abd al-Malik, widząc wielkość martyrium Grobu Świętego i jego wspaniałość, został poruszony, aby nie oślepił umysłów muzułmanów i dlatego wzniósł nad Skałą kopułę, która jest teraz tam widoczna.

profesor Shlomo Dov Goitein z Uniwersytetu Hebrajskiego stwierdza, że kopuła skały miała na celu usunięcie fitny, czyli „irytacji”, wynikającej z istnienia wielu wspaniałych budynków kultu innych religii. Sama forma rotundy, nadana Qubbat as-Sakhra, choć była obca islamowi, miała rywalizować z wieloma Chrześcijańskimi kopułami. A. C. Cresswell w swojej książce „Origin of the Plan of the Dome of the Rock” zauważa, że ci, którzy zbudowali świątynię, korzystali z pomiarów Kościoła Grobu Świętego. Średnica kopuły świątyni wynosi 20,2 m, a jej wysokość 20,48 m, podczas gdy średnica kopuły Kościoła Grobu Świętego wynosi 20,9 m, a jego wysokość 21,5 m.

konstrukcja jest w zasadzie ośmiokątna. Składa się z drewnianej kopuły o średnicy około 20 metrów (60 stóp), która jest zamontowana na podwyższonym bębnie składającym się z kręgu 16 filarów i kolumn. Wokół tego kręgu znajduje się ośmioboczna arkada z 24 filarami i kolumnami. Zewnętrzne ściany boczne są wykonane z porcelany i lustro ośmiokątny wzór. Każdy z nich mierzy około 18 metrów szerokości i 11 Metrów wysokości. Zarówno kopuła, jak i ściany zewnętrzne zawierają wiele okien.

podczas podróży po Jerozolimie Mark Twain napisał, że:

wszędzie wokół meczetu Omara znajdują się fragmenty filarów, ciekawie wykuwane ołtarze i fragmenty elegancko rzeźbionego marmuru—cenne pozostałości świątyni Salomona. Zostały one wykopane ze wszystkich głębokości w glebie i śmieciach Góry Moria, a muzułmanie zawsze wykazywali skłonność do ich zachowania z najwyższą starannością.

Architektura

zewnętrzna

Kopuła ma kształt Bizantyjskiego martyrium, struktury przeznaczonej do przechowywania i czczenia relikwii świętych i jest doskonałym przykładem sztuki bizantyjskiej. al-Maqdisi donosi, że nadwyżki funduszy składające się ze 100 000 złotych monet Dinara zostały przetopione i odlane Na Zewnątrz Kopuły, „która w tym czasie miała silny blask, że żadne oko nie mogło patrzeć prosto na nią.”Za panowania Sulejmana Wspaniałego zewnętrzna część kopuły skały pokryta była płytkami Iznickimi. Prace trwały siedem lat. Haj Amin Al-Husseini, mianowany wielkim Muftim przez Brytyjczyków w czasie kadencji, wraz z Yacoubem Al Ghusseinem przeprowadził renowację kopuły skały i meczetu Al Aqsa w Jerozolimie.

w 1955 roku rząd Jordanii rozpoczął zakrojony na szeroką skalę program renowacji, z funduszy dostarczonych przez rządy Arabskie i Turcję. Prace obejmowały wymianę dużej liczby płytek pochodzących z czasów panowania Sulejmana Wspaniałego, które zostały zniszczone przez ulewne deszcze. W 1960 roku, w ramach tej renowacji, kopuła została pokryta trwałym stopem aluminium i brązu wyprodukowanym we Włoszech. Renowację zakończono w sierpniu 1964 roku. W 1998 roku pokrycie złotej kopuły zostało odnowione po darowiźnie w wysokości 8,2 miliona dolarów przez króla Jordanii Husajna, który sprzedał jeden ze swoich domów w Londynie, aby sfinansować 80 kilogramów złota.

Wnętrze

Wnętrze Kopuły jest bogato zdobione mozaiką, fajansem i marmurem, z których większość została dodana kilka wieków po jej ukończeniu. Zawiera również inskrypcje koraniczne. Surah Ya-Seen jest wpisany w górnej części pracy płytek i został zamówiony w XVI wieku przez Sulejmana Wspaniałego. Ponadto nad nim widnieje napis al-Isra.

według profesora Shlomo Dov Goiteina, napisy zdobiące wnętrze wyraźnie wykazują ducha polemiki przeciwko chrześcijaństwu, podkreślając jednocześnie doktrynę Koranu, że Jezus Chrystus był prawdziwym prorokiem. Formuła la sharika lahu, „Bóg nie ma towarzysza”, powtarza się pięć razy, wersety z Sura Maryam 16:34-37, które zdecydowanie zaprzeczają synostwu Jezusa Bogu, są cytowane wraz z niezwykłą modlitwą: Allahumma salli( z Tobą; Czytaj salli without Ya) ala rasulika wa 'abdika’ Isa bin Maryam – ” w imię Jedynego Boga (Allaha) módl się za Swojego proroka i sługę Jezusa, syna Marii.”Uważa, że pokazuje to, że rywalizacja z chrześcijaństwem, wraz z duchem misji Islamskiej wobec chrześcijan, była dziełem przy tworzeniu słynnej kopuły.

na ścianach kopuły skały znajduje się napis we fryzie mozaikowym zawierający następujące słowa:

Pobłogosław swojego wysłannika i sługę twego Jezusa, syna Maryi, i pokój mu w dniu narodzin i w dniu śmierci, i w Dniu Zmartwychwstania. To jest słowo prawdy, w które oni wątpią. To nie jest do Boga, aby wziąć syna. Chwała niech będzie jemu, kiedy on postanowi coś, co on tylko mówi: „Bądź!”

wydaje się, że jest to najwcześniejszy zachowany cytat z Koranu, z datą zapisaną jako 72 po Hidżrze (lub 691-692 p. n. e.), który historycy uważają za rok budowy kopuły.

Historia

Krzyżowcy

podczas krucjat Kopuła skały została podarowana Augustianom, którzy zamienili ją w kościół, a Meczet Al-Aksa stał się Pałacem Królewskim Baldwina i z Jerozolimy w 1104 roku. Templariusze, którzy wierzyli, że kopuła na skale była miejscem Świątyni Salomona, założyli swoją siedzibę w przylegającym do Kopuły meczecie Al-Aksa przez większą część XII wieku. „Templum Domini”, jak go nazywali, został umieszczony na oficjalnych pieczęciach Wielkich Mistrzów Zakonu (takich jak Evrard de Barres i Regnaud de Vichier) i stał się modelem architektonicznym dla kościołów templariuszy w całej Europie.

Ajjubidowie i Mamelucy

Jerozolima została odzyskana przez Saladyna w piątek, 2 października 1187 roku, a Haram został ponownie uznany za muzułmańskie Sanktuarium. Krzyż na szczycie kopuły skały został zastąpiony złotym półksiężycem, a wokół skały poniżej umieszczono Drewniany parawan. Bratanek Salah al-Dina, Al-Malik al-Mu ’ Azzam Isa (615-24/1218-27), przeprowadził inne renowacje w Haram i dobudował ganek do meczetu Aksa.

Haram był przedmiotem rozległego patronatu Królewskiego przez sułtanów w okresie Mamluków, który trwał od 1250 do 1510 roku.

Imperium Osmańskie 1517-1917

za panowania Mahmuda II w 1817 roku podjęto zakrojoną na szeroką skalę renowację.

Brytyjski Mandat 1917-1948

Kopuła skały została mocno wstrząśnięta podczas trzęsienia ziemi w Palestynie w poniedziałek, 11 lipca 1927 roku, czyniąc bezużytecznym wiele napraw, które miały miejsce w poprzednich latach.

1948 do obecnej

pod Jordańskim panowaniem Jerozolimy Żydom zabroniono wstępu do Starego Miasta. Izrael przejął kontrolę nad kopułą skalną podczas zwycięstwa w wojnie sześciodniowej w 1967 roku. Naczelny Rabin Wojskowego Rabinatu, Shlomo Goren, wszedł do Kopuły skały z Księgą tory i szofarem. Goren był ostro krytykowany przez izraelskie Ministerstwo Obrony, które, zwracając uwagę na wysoki stopień Gorena, uznało jego zachowanie za niewłaściwe. Epizod ten skłonił ówczesnych naczelnych rabinów do przywrócenia przyjętych praw judaizmu normatywnego, zgodnie z którymi Żydzi nie mogli przebywać na górze ze względu na kwestie nieczystości rytualnej. Władze świeckie z zadowoleniem przyjęły to orzeczenie, ponieważ zachowało status quo z Waqf, władzą islamską. Jeszcze w tym samym roku, w przemówieniu na konwencie wojskowym, Goren powiedział: „z pewnością powinniśmy to wysadzić. To tragedia dla pokoleń, że tego nie zrobiliśmy. Ja sam poszedłbym tam i wytarł go z ziemi całkowicie tak, że nie było śladu, że kiedykolwiek był tam Meczet Omara.”

kilka godzin po tym, jak izraelska flaga została wywieszona nad kopułą skały w 1967 roku, po zakończeniu wojny sześciodniowej, Izraelczycy obniżyli ją na rozkaz generała Mosze Dayana i zainwestowali muzułmańskie Waqf (religijne zaufanie) z upoważnieniem do zarządzania górą świątynną-Haram al-Szarif w celu „utrzymania pokoju”. Grupy takie jak Wzgórze Świątynne i ruch wiernych Eretz Yisrael chcą przenieść kopułę do Mekki i zastąpić ją trzecią świątynią. Ponieważ muzułmanie uważają ziemię pod kopułą za świętą, byłoby to bardzo kontrowersyjne posunięcie i prawdopodobnie wywołałoby wiele przemocy. Większość Izraelczyków również nie podziela życzeń ruchu. Większość religijnych Żydów uważa, że świątynia powinna zostać odbudowana dopiero w erze mesjańskiej i jest ich przekonaniem, że byłoby aroganckie ze strony ludzi, aby zmusić rękę Boga. Jednak niektórzy ewangeliczni chrześcijanie uważają to za warunek wstępny do Armagedonu i powtórnego przyjścia. Pogląd ten przesiąknięty jest przekonaniem, że w miejsce kopuły skalnej nastąpi prorocza przebudowa świątyni.

kopuła jest formalnie własnością i jest utrzymywana przez Ministerstwo Awqaf w Jordanii.

do połowy XIX wieku nie-muzułmanie byli wykluczeni z tego obszaru. Od 1967 roku nie-muzułmanie mają pewne wejście, ale nie-Muzułmańskie modlitwy na Wzgórzu Świątynnym są niedozwolone.

po tym, jak premier Izraela Ariel Szaron odwiedził Wzgórze Świątynne w 2000 roku, co było uważane przez niektórych za prowokacyjny gest, który wywołał muzułmańskie zamieszki, nie-muzułmanom zabroniono wstępu do kompleksu świątynnego.

w 2006 roku obiekt został ponownie otwarty bezpłatnie dla niemuzułmańskich turystów. Nie-muzułmanie nigdy nie mogą wejść w piątki, soboty lub muzułmańskie święta. Wejście jest przez zadaszony drewniany chodnik obok wejścia bezpieczeństwa do zachodniej ściany znanej jako brama Mugrabi lub Maimonides. Wstęp do samych meczetów jest zabroniony dla niemuzułmanów, podobnie jak dostęp do Wzgórza Świątynnego przez rynek bawełny. Odwiedzający przechodzą ścisłą kontrolę bezpieczeństwa, a przedmioty takie jak Hebrajskie modlitewniki lub Instrumenty Muzyczne są niedozwolone.

oprócz tych ograniczeń wprowadzonych przez Sobór muzułmański, większość ortodoksyjnych rabinów uważa wjazd na teren kompleksu za naruszenie prawa żydowskiego. Ograniczenie to opiera się na przekonaniu, że chociaż świątynia została zniszczona przed wiekami, dokładne położenie świętego świętych, sanktuarium, do którego wszedł tylko arcykapłan, nie jest znane. Stąd ograniczenie stosuje się do całego Związku. Jednak niektórzy rabini uważają, że nowoczesne dowody archeologiczne i inne pozwoliły im zidentyfikować obszary, do których można bezpiecznie wejść bez naruszania prawa żydowskiego.

dodatek

uwagi

1. Rizwi Faizer, The Shape Of The Holy: Early Islamic Jerusalem, Rizwi ’ s Bibliography for Medieval Islam. 27.05.2008. 00: 00
2. Tractate Yoma 54b.
3. Vayechi 1:231.
4. 1 Kronik 21: 25 i 2 Samuela 24: 18-25.
5. Wilkinson, Jerusalem Pilgrims Before the Crusades, s. 204.
6. Muzeum Wiktorii i Alberta, rysunki budynków islamskich: Kopuła skały, Jerozolima. 27.05.2008. 00: 00
7. Abu-Bakr al-Wasiti, Fada ’ il Bayt al-Maqdis, s. 80-81.
8. Encyclopedia Britannica, Dome of the Rock. 27.05.2008. 00: 00
9. Shams al-Din al-Maqdisi, Ahsan al-Taqasim fi Mar ’ rifat al-Aqalim, 2nd ed. (Leiden, 1967) PP. 159-171.
10. Shlomo Dov Goitein, „The Historication Background of the Erection of the Dome of the Rock”, Journal of American Oriental Society, Vol. 70, Nr 2, 1950.
11. szkło, stal i kamień, Kopuła skały. 27.05.2008. 00: 00
12. Mark Twain, Niewinni Za Granicą.
13. Abu-Bakr al-Wasiti, Fada ’ il Bayt al-Maqdis, s. 80-81.
14. www.hzzretz.co.il, Zdjęcie Shlomo Gorena wewnątrz kopuły. 27.05.2008. 00: 00
15. www.jcpa.org, rola polityczna Izraelskiego Naczelnego Rabinatu w pytaniu o Wzgórze Świątynne Yoela Cohena. 27.05.2008. 00: 00
16. www.archaeology.org, Letter from Jerusalem: a Fight Over Sacred Turf by Sandra Scham. 27.05.2008. 00: 00
17. www.kinghussein.gov.jo, Haszymickie odnowy islamskich świętych miejsc w Jerozolimie. 2008-01-21, 21: 08
18. Marshall J. Breger and Thomas A. Idinopulos, Jerusalem ’ s Holy Places and the Peace Process. 27.05.2008. 00: 00
19. 27.05.2008. 00: 00

• Graber, Oleg 2006. Kopuła na skale. Belknap Press.
• Graber, Oleg. 1996. Kształt Świętego: Wczesna Jerozolima Islamska. Princeton University Press.
• 1996. Kopuła na skale. Thames & Hudson.
• 1994. Dictionary of Islamic Architecture. Londyn: Routledge.

pierwotnie opublikowany przez New World Encyclopedia, 10.16.2017,na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported.